Brexit : alles wat u moet weten over het vrijhandelsakkoord met de EU

Na maanden van discussie heeft het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie verlaten. Zoals we reeds wisten, ging de Brexit veranderingen met zich meebrengen voor de sector van rund- en lamsvlees met Brits Kwaliteitslabel.

Ter herinnering: in 2019 nam de Europese Unie 60% van de export voor levensmiddelen, dierenvoeding en dranken vanuit het Verenigd Koninkrijk voor zijn rekening. De veranderingen die momenteel met de Breixit gepaard gaan, gaan heel waarschijnlijk ook de Britse landbouw op middellange en lange termijn veranderen.

Het vrijhandelsakkoord tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie

Maar wat zijn die veranderingen nu precies? Het goede nieuws is dat de “no deal” waar velen voor vreesden, werd vermeden en er een vrijhandelsakkoord werd gesloten tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie. Hierdoor kunnen tal van voedingsproducten vrij circuleren tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk, zonder dat daar invoerrechten of quota’s aan verbonden zijn.

Maar aangezien het Verenigd Koninkrijk de interne markt heeft verlaten en voortaan beschouwd wordt als een land buiten de EU wat zijn handelsrelaties met de EU betreft, gingen er nieuwe douane-eisen van kracht. Zo gaat de Brexit gepaard met onvermijdbare hogere kosten en een deel extra en vaak ingewikkelde administratieve documenten. Voor veeteeltproducten zoals rund en lam schat de AHDB dat de kostprijs van al deze veranderingen zal oplopen van 5 tot 8%. Wellicht zijn het de landbouwers die een groot deel van deze extra kosten zullen dragen, met kleinere marges tot gevolg. Vertragingen in de havens kunnen eveneens voor extra verlies zorgen, gezien het over bederfelijke eetwaar zoals vlees gaat.

De implicaties van de oorsprongsregel

Vanaf 1 januari is het grootste probleem voor Britse producten de zogeheten oorsprongsregel. Deze regel is vrij complex maar om het eenvoudig te stellen: een product is onderworpen aan douanerechten wanneer dit product niet voor het grootste deel in het Verenigd Koninkrijk werd geproduceerd. Voor producten zoals vers vlees (karkassen van lam, bijvoorbeeld) is deze regel vrij eenvoudig: het vlees moet exclusief uit het Verenigd Koninkrijk afkomstig zijn. Het is voor producten zoals patés of bereide gerechten dat de regels ingewikkelder worden. De algemene regel is dat deze producten een ingrijpende bewerking, verwerking of transformatie moeten ondergaan hebben in het Verenigd Koninkrijk om van een preferentiële regeling te kunnen genieten; ook de hoeveelheid ingrediënten afkomstig uit landen buiten de EU (of derde landen) wordt onder de loep genomen. Deze regel werd gecreëerd om ervoor te zorgen dat leveranciers buiten de EU geen onrechtmatige toegang hebben tot een bepaalde markt, zonder daar de normale invoerrechten op te betalen. Ondertussen, zoals we zien sedert de Brexit, brengt deze regel zware consequenties met zich mee voor Britse bedrijven die producten gebruiken afkomstig uit landen van buiten het Verenigd Koninkrijk of uit de Europese Unie.

Een van de grote veranderingen die voortvloeit uit deze oorsprongsregel is dat landbouwers voortaan een bewijs van origine moeten kunnen voorleggen wanneer ze hun producten richting de EU willen exporteren. Uiteraard brengt dat een extra kost met zich mee, gekoppeld aan meer administratief werk en waardoor het concurrentievermogen van Britse producten kleiner wordt in vergelijking met die uit lidstaten van de EU.

Belangrijk is dat de bilaterale cumulatie wordt toegekend, met andere woorden dat productiemiddelen vanuit de EU worden behandeld als Britse productiemiddelen voor producten die in het Verenigd Koninkrijk worden gefabriceerd. Volgens de huidige akkoorden moeten productiemiddelen vanuit de EU een “voldoende bewerking of verwerking” in het Verenigd Koninkrijk hebben ondergaan om niet onderworpen te worden aan invoerrechten wanneer ze terug naar de EU gaan. Dit kan grote gevolgen hebben voor de landbouwers, gezien de voedselvoorzieningsketens in de EU onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn en meer kosten voor de Britse voedingsbedrijven, met het risico op kleinere marges binnen de toeleveringsketens.

Momenteel bestaat er ook geen bepaling betreffende de diagonale cumulatie die toelaat dat handelswaar en goederen afkomstig uit landen waar de EU en het Verenigd Koninkrijk handelsakkoorden mee afgesloten hebben, die als “oorspronkelijk” geklasseerd worden. Dit betekent dat goederen die naar het Verenigd Koninkrijk geëxporteerd worden, vrijgesteld zijn van invoerrechten wanneer ze direct verstuurd worden en kunnen beschouwd worden als niet-conform de vereisten van de oorsprongsregel wanneer ze via de EU verzonden (en ingeklaard) worden, en vice versa.   

Over deze problemen die gelinkt zijn aan de oorsprongsregel houden we u graag verder op de hoogte. Voor meer informatie kunt u ook surfen naar de Engelstalige blog van de AHDB.